Mała Akademia Jazzu powstała w 1985 roku w Gdańsku, w oparciu o Północny Oddział Polskiego Stowarzyszenia Jazzowego. W pierwszych latach funkcjonowała w wielu miastach, głównie na Pomorzu, sięgając od Szczecina po Bydgoszcz, zahaczała nawet o Łomżę. W warunkach gospodarki rynkowej w większości ośrodków Mała Akademia Jazzu upadła. Pozostała jedynie w Gorzowie, gdzie zajęcia są prowadzone nieprzerwanie od kwietnia 1986 roku. Organizatorem MAJ w Gorzowie jest Bogusław Dziekański, dyrektor Jazz Clubu „Pod Filarami”.
Celem Małej Akademii Jazzu jest edukacja estetyczna dzieci i młodzieży, przygotowanie do uczestnictwa w kulturze, kształtowanie nawyków i potrzeb kulturalnych, rozwój zainteresowań, kultury osobistej, słuchu muzycznego, poczucia rytmu, ogólnego umuzykalnienia.
Program Małej Akademii Jazzu nie jest sztywny, ewoluuje on wraz z muzyką i otaczającą rzeczywistością. Zasadniczo obejmuje on dwuletni cykl edukacji. W pierwszym roku prezentowany jest jazz tradycyjny i klasyczny, jego rozwój i charakterystyczne składniki w oparciu o instrumentarium akustyczne, a w drugim roku jazz współczesny i jego elektroniczne instrumentarium. W tych ogólnych ramach, w pierwszym roku realizowane są takie tematy jak: rytm, improwizacja, początki wokalistki jazzowej (pieśni pracy, gospel, blues), gitara akustyczna, saksofony, puzon, instrumenty etniczne, perkusja, aranżacja. W drugim roku edukacji są następujące tematy: współczesna gitara elektryczna, rytmy świata jazz i folklor, współczesna wokalistka jazzowa, skrzypce i współczesna wiolinistyka, improwizacja z wykorzystaniem syntezatorów, współczesne instrumentarium elektroniczne, wykorzystanie w muzyce komputera.
Od września do czerwca odbywa się średnio 238 audycji w szkołach podstawowych i gimnazjach w Gorzowie, Kostrzynie, Witnicy, Deszcznie, Różankach, Kołczynie. Studentami tej szczególnej uczelni są uczniowie piątych i szóstych klas szkół podstawowych oraz pierwszych i drugich gimnazjów. Odrębne audycje są dla uczniów szkół muzycznych oraz studentów PWSZ. W zajęciach uczestniczy 1700-2400 dzieci i młodzieży. Przez wszystkie lata działalności Mała Akademia Jazzu wypuściła około 32.000 dzieci i młodzieży. W poprzednich latach zwieńczeniem dwuletniego cyklu nauki były wielkie koncerty finałowe w kilku turach w dużej sali widowiskowej z udziałem artystów; którzy wcześniej prowadzili zajęcia. Z braku funduszy tradycja ta została zaniechana. Zachowało się jedynie wręczanie Dyplomów Jazzfana na zakończenie edukacji w MAJ na koniec roku szkolnego.
Jazz Club „Pod Filarami” stara się podtrzymywać kontakt z absolwentami Małej Akademii Jazzu, a absolwentów z jazzem. Specjalnie do nich adresowane były takie cykle koncertowe jak „Jazz dla Was”, a od kilku lat „Teraz My”. Na te koncerty wstęp jest bezpłatny lub bilety w niższych cenach i nigdy młodzieży nie brakuje. Również na koncerty gwiazd dla absolwentów MAJ są dużo tańsze wejściówki na tzw. wolne miejsca, co w praktyce oznacza, że tym wolnym miejscem jest podłoga albo schody, to jednak młodym jazzfanom nie przeszkadza.
Wykładowcami Małej Akademii Jazzu są wybitni muzycy i teoretycy jazzu. Przez lata przewinęło się przez nią grono ponad 90 najwybitniejszych jazzmanów polskiej sceny jazzowej oraz muzycy zagraniczni, m.in. Jan Ptaszyn Wróblewski, Tomasz Szukalski, Artur Dutkiewicz, Henryk Majewski, Bernard Maseli, Zbigniew Jakubek, Włodek Pawli, Krzysztof Ścierański, Wojciech Pilichowski, Jarosław Śmietana, Piotr Baron, Brad Terry. Pojedyncze audycje prowadzili Freddy Cole i Hans Hartmann, Urszula Dudziak. Przez akademię przewinęły się zespoły jazzu tradycyjnego: Beale Street Band, Blues Fellows, Vistula River Brass Band. Stałymi wykładowcami od kilku lat są: Adam Bałdych, Leszek Dranicki, Marek Kazana, Piotr Lemański, Zbigniew Lewandowski, Krzysztof Puma Piasecki, Dominik Rosłon, Grzegorz Turczyński, Adam Wendt. Adam Bałdych jest rówieśnikiem MAJ – urodził się niespełna miesiąc po pierwszej audycji w Gorzowie – jej absolwentem, a od kilku lat „profesorem”.
Nie tylko Adam Bałdych jest wychowankiem MAJ, przynoszącym jej chlubę. Dzięki Małej Akademii Jazzu wykształciło się spore grono młodych muzyków, którzy pokończyli akademie muzyczne bądź jeszcze studiują. Stworzyli Gorzowską Młodą Scenę Jazzową, w Jazz Clubie „Pod Filarami” prezentowali swoje autorskie projekty. Są to m.in. Adam Bałdych, Przemek Raminiak, Michał Wróblewski, Dawid Troczewski, Grzegorz Turczyński, Bartek Pernal, Tomek Żyrmont, Mariusz Smoliński, Michał Maculewicz, Krzysztof Kwiatkowski, Marek Konarski. Część młodych rozjechała się po Polsce i zagranicę, ale zawsze wracają do matecznika, jakim jest dla nich klub „Pod Filarami” i każdy nowy projekt, nowy zespół chcą zaprezentować tej najbliższej, rodzimej publiczności.
M.D.
